Światowe Kongresy Polonistów

Inauguracją kongresów polonistyki zagranicznej było spotkanie, które odbyło się we wrześniu 1998 roku w Warszawie. Zostało ono zorganizowane przez Komitet Nauk o Literaturze Polskiej PAN, Wydział Polonistyki UW przy współudziale IBL PAN, UJ i UMCS. Komitetowi organizacyjnemu przewodniczyła prof. dr hab. Alina Nowicka-Jeżowa. Celem tego spotkania była pomoc w integracji środowiska polonistów zagranicznych i nawiązanie współpracy pomiędzy nimi i polonistami krajowymi. Postanowiono nadać spotkaniu tytuł Pierwszego Kongresu Polonistyki Zagranicznej, wyrażając tym samym nadzieję, że będzie się on odbywał cyklicznie, realizując podstawowe cele: wymiany doświadczeń naukowych i dydaktycznych w obszarze działalności polonistycznej poza granicami kraju i w ramach współpracy pomiędzy polonistyką zagraniczną i krajową.

Następne Kongresy w Gdańsku (Uniwersytet Gdański, czerwiec 2001 r.) i w Poznaniu (Uniwersytet Poznański, czerwiec 2006) realizowały konsekwentnie założenia sformułowane na inauguracyjnym Kongresie. III Kongres obradował pod hasłem „Literatura, kultura i język polski w kontekstach i kontaktach światowych”. Istotnym wydarzeniem w Poznaniu było rozwiązanie utworzonego wcześniej Międzynarodowego Naukowego Komitetu Studiów Polonistycznych i powołanie nowej instytucji Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Polonistycznych.

IV Kongres Polonistyki Zagranicznej odbył się w Krakowie w 2008 r. Obradował pod hasłem „Polonistyka bez granic”. Zagadnieniem centralnym Kongresu był problem płynnych granic współczesnej polonistyki i otwarcia refleksji polonistycznej na zjawiska istniejące do tej pory poza jej zainteresowaniem. Jednakże uwagę zaprzątał również temat niwelowania granic wewnętrznych polonistyki – pomiędzy jej krajowym i zagranicznym obszarem.

V Kongres Polonistyki Zagranicznej „Polonistyka wobec wyzwań współczesności” organizowany przez Uniwersytet w Opolu w 2012 r. był już de facto spotkaniem polonistów zagranicznych i krajowych, na którym wspólnie prezentowano działalność naukowo-badawczą i omawiano problemy dydaktyczne oraz instytucjonalne. Na nim właśnie w czasie obrad panelu „Bilans i perspektywy polonistyki zagranicznej” padła idea (prof. Tokimasa Sekiguchi) organizowania forum Światowego Kongresu Polonistów przy zachowaniu cyklicznych zjazdów polonistów krajowych.

VI Światowy Kongres Polonistów – już pod nową nazwą – obradował na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach w czerwcu 2016 roku pod hasłem „Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy”. W spotkaniu uczestniczyło kilkuset polonistów z całej Polski oraz niemal wszystkich kontynentów. Dyskutowano m.in. o nauczaniu języka polskiego jako obcego, o polskiej literaturze i jej tłumaczeniach, jej promocji, językowej i kulturowej tożsamości, badaniach językowych i komparatystycznych

VII Światowy Kongres Polonistów miał zostać zorganizowany w roku 2020, ze względu na stan pandemii odbył się jednak na Uniwersytecie Wrocławskim dopiero między 20 a 23 października 2021 roku. Obrady prowadzono pod hasłem „Polonistyka światowa – archiwa i współczesność”. Znakomicie przygotowane zaplecze techniczne pozwoliło polonistom rozproszonym w różnych zakątkach świata uczestniczyć w licznych sesjach, debatach oraz panelach dyskusyjnych. Dużym zainteresowaniem cieszył się wirtualny spacer w obrębie Uniwersytetu, a także bogaty program wydarzeń dodatkowych, zorganizowanych we współpracy z ważnymi instytucjami kultury działającymi we Wrocławiu.